„Sołdek” to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli polskiej historii morskiej i przemysłowej. Ten wyjątkowy statek, będący pierwszym pełnomorskim masowcem zbudowanym całkowicie w Polsce po II wojnie światowej, odegrał kluczową rolę w odbudowie gospodarki morskiej kraju. Dziś „Sołdek” jest jednym z najcenniejszych eksponatów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, będąc świadkiem rozwoju polskiego przemysłu stoczniowego oraz morskich szlaków handlowych.
Historia statku sięga lat 40. XX wieku, kiedy to, w wyniku zakończenia II wojny światowej, Polska odzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego. W odbudowie zniszczonego przemysłu morskiego kluczową rolę odegrały stocznie, a w szczególności Stocznia Gdańska, w której „Sołdek” został zbudowany. Budowę jednostki rozpoczęto w 1948 roku, a w listopadzie 1949 statek wyruszył w swój dziewiczy rejs. Nazwa „Sołdek” została nadana na cześć Stanisława Sołdka, jednego z wybitnych stoczniowców, który wyróżnił się szczególnym zaangażowaniem w budowę statku.
„Sołdek” był jednostką o długości 87 metrów i szerokości 12 metrów, zdolną do przewożenia ładunków masowych takich jak węgiel, ruda żelaza czy zboże. Był to masowiec o napędzie parowym, a jego maksymalna prędkość wynosiła 9 węzłów. Przez blisko ćwierć wieku służby „Sołdek” odbył ponad 1400 rejsów, transportując łącznie 3,5 miliona ton ładunków. Jego trasy wiodły głównie po Bałtyku i Morzu Północnym, choć zdarzały się także dalekie podróże na Atlantyk.
Statek był symbolem odbudowy gospodarki morskiej Polski, która po wojnie musiała stanąć przed wieloma wyzwaniami. Oprócz znaczenia gospodarczego, „Sołdek” miał również istotny wymiar polityczny. Był symbolem odrodzenia polskiej marynarki handlowej, a także dumy narodowej w czasach, gdy Polska dopiero odbudowywała swoją niezależność i pozycję międzynarodową.
Po zakończeniu służby w 1980 roku, „Sołdek” został przekazany Narodowemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku i przekształcony w statek-muzeum. Od tego czasu stanowi atrakcję turystyczną, przyciągającą rocznie tysiące odwiedzających. Zwiedzający mogą nie tylko podziwiać statek z zewnątrz, ale także wejść na pokład i zobaczyć wnętrze, w tym maszynownię, ładownie i kajuty. Wystawy na statku przedstawiają historię polskiej floty handlowej, rozwój przemysłu stoczniowego oraz życie załóg morskich.
„Sołdek” nie jest jedynie pomnikiem przeszłości – stanowi także ważny symbol tożsamości narodowej i morskiego dziedzictwa Polski. Jego obecność na Motławie w Gdańsku przypomina o roli, jaką Polska odgrywała i nadal odgrywa w transporcie morskim. To także dowód na siłę i determinację, które pozwoliły Polsce odbudować swoją pozycję po trudnych latach powojennych.
Warto również wspomnieć, że „Sołdek” jest nie tylko obiektem muzealnym, ale także inspiracją dla współczesnych inżynierów i studentów zajmujących się projektowaniem statków. Jego konstrukcja, choć dziś już przestarzała, wciąż budzi podziw za precyzję wykonania oraz zaawansowanie technologiczne jak na tamte czasy.
„Sołdek” to nie tylko statek, ale przede wszystkim symbol – symbol odbudowy, postępu technologicznego i dumy narodowej. Jego długa i bogata historia sprawia, że jest jednym z najważniejszych obiektów dziedzictwa morskiego Polski. Dziś, jako muzeum, pozwala nam zrozumieć, jak ważną rolę odgrywał transport morski w rozwoju kraju i jak wielkie znaczenie miała polska flota handlowa w XX wieku.
